God Laten Lachen

What is Enlightenment, Herfst-Winter 1998

Een interview met Dr. Vijai Shankar

door Simeon Alev

Introductie

Dr. Vijai Shankar

In dit interview, ons vierde en laatste interview waarin we de mysterieuze Enkelvoudige Absolute wereld van Advaita Vedanta onderzoeken, oftewel de leerstellingen van het absolute non-dualisme, doet het ons een genoegen om u een opwindend, ultiem uitdagend en volledig provocatief interview te presenteren met de waarlijk extravagante Dr. Vijai Shankar. Wie is Dr. Shankar? Welnu, trouw aan zijn leerstellingen van Advaita, weigert hij om over zijn verleden te spreken (hij zorgde er zelfs voor om zijn publicist te zeggen dat welke details we ook wisten te ontfutselen, het absoluut duidelijk moest zijn dat ze niet van hem afkomstig zijn!) Waarom? Omdat Dr. Shankar ongekunsteld en krachtig verklaart dat hij, niet bestaat! En dit geldt, wat dat betreft, voor iedereen.

Advaita vertelt ons simpelweg dat de enige werkelijkheid is (de enige waarheid van het bestaan), dat er slechts één Absoluut Zelf is – voorbij naam, voorbij vorm, voorbij concept – waarvan de realisatie iedere man of vrouw volledig en voorgoed van de nachtmerrie van zijn belichaamd en tijdgebonden bestaan zal verlossen. Het is Dr. Shankars onwrikbare aanhankelijkheid aan zijn realisatie van zijn absolute aard, dat er voor zorgt dat hij zo’n opmerkelijk voorbeeld van deze compromisloze leer is. Eigenlijk is het zo dat door zijn volkomen onwrikbare aanhankelijkheid aan het non-duale perspectief van de Advaita filosofie men zelfs zou kunnen zeggen dat hij een fundamentalist is! En het is met name vanwege zijn absolute onwilligheid om toe te geven dat er ook maar iets is dat het geringste spoor van realiteit in zich herbergt, behalve dan het non-duale Absolute, dat we in een ontmoeting met hem – ons eigen Zelf? – geïnteresseerd waren, voor dit nummer van WIE: “What is Enlightenment? (Wat is verlichting?) met als ondertitel: Is er überhaupt iemand die weet waar hij het over heeft?”

Ziet u, de meest interessante en provocatieve vraag voor ons, in relatie tot dit hele vraagstuk van non-dualiteit is juist deze: Wat is nu precies deze non-dualiteit in relatie tot verlichting? Sluit het, zoals de klassieke interpretaties van Advaita ons zeggen, volledig een bestaan in tijd uit? Of omvat het, zoals meer eigentijdse interpretaties ons zeggen, deze wereld van tijd en ruimte? Sluit het Absoluut uit of is het Absoluut omvattend – of beide? Dr. Shankars niet aflatende volharding betreffende het niet bestaan van het bestaan in tijd, levert automatisch een aantal aardig uitdagende vragen op over de eigenlijke aard, betekenis en doel van een lichamelijk bestaan, en levert tevens vragen op over het verlichte perspectief zelf. Indien, zoals Dr. Shankar zo gepassioneerd verklaart, we niet bestaan, verschijnt er automatisch een doos van Pandora met onloochenbare relevante vragen. Bijvoorbeeld, wat is de juiste relatie tot een lichamelijk bestaan wanneer het in feite niet bestaat? En uiteindelijk, wat is het geen-relatie-hebben met betrekking tot een lichamelijk bestaan? Want, hoe kun je uiteindelijk een relatie hebben met iets dat niet bestaat?

Het lijkt er voor ons op dat de volharding van Advaita over de onwerkelijkheid van de wereld een onmogelijke paradox oplevert – een onmogelijke paradox omdat de eigenlijke realiteit van een lichamelijk bestaan altijd heel echte vragen oplevert dat het perspectief van ‘onwerkelijkheid’ in en van zichzelf nooit kan beantwoorden.

We zijn allemaal geïnspireerd door de krachtige en onwrikbare passie van de Dokter wat betreft zijn onmiskenbare vasthoudendheid over de onwerkelijkheid van alles, behalve dan wat betreft het DAT. Hij verklaart bijvoorbeeld stoutmoedig dat dit interview nutteloos was, waarbij hij benadrukte dat het onbeschreven witte papier waarop het zou worden afgedrukt – vrij van woorden, concepten en meningen – van meer waarde voor de oprechte zoeker zou zijn dan het interview zelf. En toch, tezelfdertijd, kwamen we niet tot overeenstemming over de verwarrende ongerijmdheid dat hij er op stond, nadat het interview voorbij was, dat hij in staat moest worden gesteld al onze kopij nog eens in te kunnen zien! Durven we de onvermijdelijke vraag te stellen: Wie wil dit weten? En daar was dan de buitengewoon uitdagende beproeving van het onderhandelen met zijn op verschillende momenten overijverige ‘hoofd informatie’, die gruwde bij de ontdekking dat we onderaan onze interviews geen contactinformatie afdrukken, en daarom op geërgerde toon vroeg: ‘En, wat levert het ons op?’ Opnieuw beschouwend dat noch Dr. Shankar, noch degene die hem vertegenwoordigen, noch wijzelf wat dat betreft, feitelijk bestaan, wat zou het dan vervolgens uit kunnen maken of we hun contactinformatie al dan niet zouden afdrukken? In ieder geval hebben we haar opnieuw gezegd dat we altijd heel nauwgezet doorgeven wanneer men bij ons navraag doet over degenen die een bijdrage aan ons blad leveren.

Het is vanwege deze en andere gelijksoortige, immer intrigerende en uiteindelijke onvermijdbare vragen over de absolute aard van verlichting en zijn relatie tot een lichamelijk bestaan dat het ons verheugt om dit provocatieve interview met de opmerkelijke Dr. Vijai Shankar te presenteren. Er bestaat geen twijfel dat hij authentiek is, maar de vraag is: Snijdt, datgene wat hij zegt, hout? En, wat dat betreft, is Advaita een te verwezenlijken leer? Wat betekent: Beantwoordt het de ultieme vraag, maar laat het tegelijkertijd tevens vele andere vragen onbeantwoord? Of verwijdert het vinden van het antwoord op de ultieme vraag onmiddellijk en voor eens en voor altijd alle ander vragen. Het oordeel is aan u.

Trouwens, hoewel het wat hem betreft irrelevante informatie is, dachten we dat u misschien wel geïnteresseerd zou zijn om te weten dat Dr. Shankar als wetenschappelijk onderzoeker werkt, en boven een garage leeft, in een appartement annex ashram, genaamd Kaivalya Shivalaya (‘verblijfplaats van het Absolute’), in Galveston, Texas.

Onze moedige en onafhankelijk- denker-redacteur, Simeon Alev sprong, eind juni per telefoon, samen met Dr. Shankar in het diepe.

WIE: Dit nummer van What is Enlightenment? (Wat is verlichting?) gaat over Boeddhisme en Advaita Vedanta. We hebben met verschillende mensen over Advaita gesproken, maar er zijn nog altijd vele vragen waar we nog geen antwoorden op hebben, en dat is waarom we met u wilde spreken.

DR. VIJAI SHANKAR: Hoe zou je kunnen weten wat het juiste antwoord is?

WIE: Het is niet zo dat mensen ons de verkeerde antwoorden hebben gegeven; het is slechts zo dat er bepaalde vragen zijn die verschillende mensen op verschillende manieren beantwoorden.

VS: Elke manier is de juiste manier, omdat hij komt vanaf het punt vanwaar het gezien wordt.

Laat eens iets authentieks van jouw kant horen. Als je over Advaita wil schrijven, dan zou je moeten weten waar je naar zoekt. Weet je wat Advaita is?

WIE: Zou u het ons alstublieft willen vertellen?

VS: Je weet dus niet waar je naar op zoek bent?

WIE: Nou ja, ik vraag het niet alleen voor mezelf. Ik vraag het namens duizenden lezers.

VS: Begrijp me alsjeblieft niet verkeerd. Wat ik je duidelijk probeer te maken is dat als je niet heel duidelijk, in je geest – of zogenaamde geest – de exacte betekenis van het woord ‘advaita’ kent, waar het woord voor staat, hoe zou je dan kunnen weten of het antwoord dat je krijgt betrekking heeft op het woord waar je over vraagt? Je zegt dat dit nummer over Boeddhisme en Advaita gaat, maar weet je wat Boeddhisme is? En weet je waar advaita voor staat, wat advaita betekent? Ben je bekend met Advaita? Je gaat me er vandaag vragen over stellen. Als dat het geval is, dan zou je moeten weten wat advaita betekent; anders is dit interview nutteloos.

WIE: Oké. Zoals ik het begrijp, is de leer van Advaita Vedanta de leer van non-dualiteit, De leer die ...

VS: Maar waarom wordt het ‘non-dualiteit’ genoemd? God is één, waar of niet? Als God één is, waar ik bijzonder zeker van ben dat de meerderheid het hier zonder discussie over eens zal zijn, waarom noemen de Sanskriet wijzen het dan niet ‘ekant’, wat één betekent, in plaats van advaita? Waarom wordt het woord ‘advaita’ gebruikt? Heeft iemand daar over gepeinsd? Advaita betekent niet twee. Zodra je daar over gepeinsd hebt, dan hoef je niets anders meer te weten. Zodra je weet wat advaita betekent, dan ben je getranscendeerd! Dan ben je voorbij de geest gegaan! Waarom hebben de wijzen niet ‘één’ gezegd? Waarom zeiden ze ‘niet twee’? Zie je, beste man, ik wil je niet uit balans brengen. Ik probeer je daarentegen weer terug op het juiste pad te brengen.

WIE: Dank u.

VS: Maar het zou een bepaalde uitwerking op je moeten hebben! Wat is het nut dat je informatie, informatie, en nog meer informatie verzamelt en tijdschriften drukt, wanneer het geen uitwerking op je leven heeft? Je sterft en gaat, mijn jongen, net als alle anderen. Het lichaam zal verdwijnen. Dus wat heeft het voor nut om je geest vol te proppen met kennis? Welke uitwerking heeft het op jou? Je zou nu getranscendeerd moeten zijn! Dat zou je doel in het leven moeten zijn! Het enige doel in het leven is om te weten wie je bent. Als je denkt dat het verzamelen van al deze kennis je tot verlichting zal brengen, vergeet het maar!

Maar om terug te komen op het punt, het woord ‘advaita’ wordt gebruikt om niet twee aan te duiden! En de reden waarom is omdat de geest op een zeer lineaire wijze functioneert, van punt A naar de punten B, C, D, E, F enzovoort, in een rechte lijn – kun je me tot zover volgen? Vandaar dat, zodra je ‘één’ zegt, het betekent dat er twee, drie, vier, vijf, zes, zeven, acht zijn enzovoort, enzovoort. Op het moment dat je ‘één’ zegt, betekent het dat de mogelijkheid van twee bestaat. Eén heeft alleen betekenis in relatie tot de andere getallen, anders heeft het geen betekenis. En zodra je ‘één’ zegt, is twee er al in doorgedrongen. Dat is waarom ze geen ‘ekant’ zeggen. Ze zeggen: ‘NIET TWEE’! En wat betekent NIET TWEE? Dat het vele verdwenen is. Maar dit wordt slechts aangeduid door een proces van negatie oftewel, ontkenning.

Maar nu – weet je wat ‘Vedanta’ betekent?

WIE: Zoals ik het begrijp, is Vedanta het afsluitende deel van de oude Hindoegeschriften, bekend als de Veda’s ...

VS: Daar ligt opnieuw de misvatting. Dat is wat het probleem met ons allemaal is – je gelooft slechts wat je is verteld. Wat is opgeschreven, is op iemands eigen manier geïnterpreteerd, zonder nauwkeurig te overdenken wat het woord betekent. En dat is de reden, dat wat de meester ook zei nooit begrepen is, zelfs niet door diegenen die hem hebben gehoord. Deze mensen hoorden hem niet echt, luisterden niet echt naar hem. Ze interpreteerden hem alleen maar. Niemand heeft de meesters gehoord, punt uit – niemand. Niemand heeft naar de meesters geluisterd, noch luister jij nu naar mij. Weet je dat wel?

WIE: Dat ik niet naar u luister?

VS: Precies. Je luistert niet naar me, beste kerel. Het mag misschien voor jou zo lijken dat dit wel het geval is, maar je luistert niet. We gaan allemaal steeds maar door, denkend dat we luisteren. Geenszins. Weet je wat luisteren is? Ik weet zeker dat je dat niet weet. Mensen luisteren nooit. Je ziet slechts door het scherm van je eigen concepten. Ik wil je niet bang maken, maar het kan zijn dat je bij het weggaan na dit interview minder weet dan je daarvoor wist. Vandaar dat je je altijd bewust moet zijn wie je benadert voor je je zelfs maar in een gesprek begeeft. Dit interview zal er waarschijnlijk toe leiden dat je ego in stukken wordt gehakt, en als dit zo is, dan zal het je veel meer opleveren. Dan zul je er meer bij winnen dan dat je verliest. Je hebt tot nu toe steeds verloren. Maar je karma is zodanig dat voor jou de tijd is gekomen dat het een uitwerking op jezelf zal hebben. Je zou je eigenlijk moeten realiseren wie je bent. Dan is alles de moeite waard.

Hoe dan ook, ook je idee over Vedanta is gebaseerd op wat je verteld is. Maar de Veda’s bestaan uitsluitend uit gebeden tot God – niets anders dan dat, slechts de verheerlijking van God in vele gedaanten, kleuren en symbolische gebaren. En dat zijn allemaal alleen maar verwijzingen naar het Ene ultieme, en dat bent jij. En de betekenis van ‘Vedanta’ is, ‘het einde van de Veda’s’. ‘Anta’ betekent ‘het einde’, akkoord? En het einde van de Veda’s kwam tot stand via de Upanishaden. ‘Upanishaden’ betekent geen voortzetting van de Veda’s – nee, dit benadert het vanuit een totaal andere kant: de Veda’s vertellen je om afstand te doen, en de Upanishaden vertellen je om je te verheugen. Vandaar dat er nooit een voorzetting kan zijn. Hoe dan ook, is er nog iets anders dat je wilt weten?

‘Wil weten’ – dit is echt raar! Ik ben werkelijk verbaasd over dat de mensen willen weten en weten en weten. En voor hoe lang – tot het moment dat je doodgaat? Hou ermee op om te proberen om al deze vuiligheid en stof in je geest te verzamelen. Waar is dit voor nodig? Hebben de mensen deze hele generatie niet van alles over de Veda’s en Advaita geleerd? Hoe lang gaan ze nog door er over te lezen? Hoe lang ga je nog door met het drukken van je tijdschrift? Je zult sterven en verdwijnen! Welk doel dient het? Nou ja… waarschijnlijk zorgt het voor brood op de plank.

WIE: Nou ja, in ieder geval zullen degenen die dit lezen uw suggestie horen dat ze zouden moeten ophouden om te begrijpen enzovoort.

VS: Ik wou dat het zo was – maar hier geldt opnieuw dat ze niet zullen lezen, dat ze niet zullen luisteren. Denk je dat ze luisteren? Dat doen ze niet. Ze benaderen de woorden uitsluitend vanuit hun eigen begrip, en daarom leidt het er slechts toe dat ze het begrip wat ze al hebben versterken als, volgens hun concepten, ze denken dat wat ze gehoord hebben juist is. Dus ze mogen misschien denken dat ze geluisterd hebben, maar ze hebben niet geluisterd – ze hebben slechts hun eigen conditionering versterkt. Begrijp je wat ik zeg?

WIE: Ik denk het wel.

VS: Je denkt van wel! Ik mag het hopen. Maar je begrip is uitsluitend op je eigen verlangens en angsten gebaseerd, je eigen escapisme, je eigen houdingen ten opzichte van het leven. Het woord ‘houding’ betekent iets dat in stukken gebroken is, een scheiding die uitsluitend van de geest is. Maar het Leven is geen houding, en je kunt het leven niet in stukken breken om het passend te maken voor een houding, omdat het voorbij de geest is. Dus als je begrijpt volgens je eigen concepten, volgens jouw houdingen, ben je van het leven afgesneden – kun je me volgen? Vandaar dat als je alleen maar over bepaalde woorden contempleert, over wat de rishi’s (wijzen) ermee bedoelden, dan is het goed. Contempleer over ‘advaita’, contempleer over ‘Vedanta’: ‘Waarom hebben ze het woord ‘advaita’ gebruikt? Wat is de betekenis? ‘Ik heb het over contemplatie, niet over denken. Er is een verschil tussen denken en contemplatie. Wat denk je dat het verschil is? Wat is het verschil tussen denken ...


WIE: Het punt is – Dr. Vijai?

VS: Ja?

WIE: Ik zou het heerlijk vinden om een lang gesprek met u te hebben en u al mijn ideeën te vertellen ...

VS: Prachtig!

WIE: Maar ziet u, voor het doel van dit interview is onze tijd nogal beperkt.

VS: Oh, we bevinden ons in tijd en ruimte – dat is ons probleem!

WIE: Ja. Precies.

VS: Het zal niet eenvoudig voor je worden, beste kerel. Je bent hier niet gekomen om met iemand met een geest te praten. Je probeert je best te doen om tegen datgene wat daaraan Voorbij ligt te praten. Kan de geest tegen datgene wat Voorbij de geest ligt praten?

WIE: Nou, laten we maar eens zien of dat kan.

VS: Nee, dat kun je niet. Tot nu toe blijkt dat je het niet kunt. Je spreekt in termen van tijd en ruimte en daar is niets van over.

WIE: Oké, Dr. Vijai, dit is mijn volgende vraag aan datgene dat Voorbij de geest ligt ...


VS: Oh, kom maar op dan! Er zijn daar geen antwoorden, beste kerel.

WIE: Mijn vraag is: Binnen de leer van Advaita horen we vaak zeggen dat de wereld een illusie is. En wat ik van u zou willen leren is wat dit betekent.

VS: Oké. Zie je, het probleem met ons is dat we denken dat er een wereld buiten ons is en dat we in die wereld leven. Maar dat is niet zo. Je bevindt je niet in de wereld; de wereld bevindt zich in jou. Heb je ‘t je niet gerealiseerd – dat hoewel de wereld verschijnt wanneer je ‘s morgens je ogen opent, en het verdwijnt wanneer je ’s avonds gaat slapen – dat, wanneer je slaapt, je nog altijd bestaat? En dat het dezelfde persoon is die tijdens de slaap bestaat, die ook bestaat in de waaktoestand? Vandaar dat, als gedurende de nacht de wereld lijkt te verdwijnen, en als wie je werkelijk bent blijft bestaan, wanneer de wereld niet langer lijkt te bestaan, dit alleen maar kan betekenen dat jij, de persoon die jij je ’s morgens verbeeldt te zijn, een illusie is!

Of zoals het volgende. Als je in de Spiegel kijkt, zie je slechts één gezicht, toch? Je hebt niet de indruk dat je twee gezichten ziet, één in de spiegel en één buiten de spiegel. Je wordt volledig in beslag genomen door je eigen spiegelbeeld, waarvan je aanneemt dat je dat zelf bent, en op dat moment ben je gescheiden van je eigen ware gezicht, dat je niet kunt zien. Maar als je door het scheren bloed op je gezicht hebt, en als het bloed op je spiegelbeeld verschijnt, raak je niet het spiegelbeeld aan, maar raak je je gezicht aan, toch? Op dezelfde manier weerspiegelt het Atman (Zelf) de hele wereld door de spiegel van kennis. Het probleem is dat het ‘IK’ ertussen komt en het spiegelbeeld van de werkelijkheid aanraakt, en jij erin verstrikt raakt. Het is alsof je probeert om het bloed van het spiegelbeeld in de spiegel af te vegen. Zou je dat kunnen?

WIE: Nee, natuurlijk niet.

VS: Maar dat is wat de mens probeert te doen. Begrijp je me?

WIE: Ja, wat u zegt is heel duidelijk.

VS: Ah, ik ben blij voor je! Je zou dit interview als rijker mens moeten verlaten, dan zal ik blij zijn. Het zou me zelfs niets kunnen schelen als je niets in je tijdschrift afdrukt, wat louter zwarte inkt op wit papier is. Als iemand alleen de witte pagina van je tijdschrift kan lezen, dan zal ik gelukkig zijn. Niet de zwarte inkt, wat slechts een spiegelbeeld van hun ‘IK’ zal zijn. Dus dat is wat een illusie genoemd wordt, en de wereld is geheel en al een illusie. Je moet begrijpen dat je je eigen wereld weerspiegelt, je ziet je eigen wereld. Maar dit is gewoonweg het probleem dat zich voordoet wanneer we niet in onze andere toestanden van bestaan geïnteresseerd zijn, wanneer we ons alleen interesseren in onze waaktoestand, en niet in onze diepe slaaptoestand en onze droomtoestand. We bestaan in alle drie deze toestanden, maar we zijn slechts in één toestand geïnteresseerd. Dat is dus de ellende waarin de mens zich bevindt. Maar zodra iemand getuige is van alle drie de bestaanstoestanden, dan zal hij begrijpen dat de wereld niets anders dan een pure illusie is.

WIE: Omdat Advaita deze notie dat de wereld een illusie is onderschrijft, heeft het, naar de mening van sommige geleerden die we gesproken hebben, zoals zij er naar verwijzen een ‘inherent vooroordeel tegen de wereld’, met als resultaat dat de ultieme realisatie in Advaita vaak gelijkgesteld wordt aan het ontsnappen aan deze wereld. Dus, indien mogelijk, zou ik graag een dieper begrip hebben van hoe de realisatie die u zojuist beschreven hebt zichzelf tot uitdrukking zal brengen in de relatie die een mens heeft tot de wereld van tijd en ruimte.

VS: Goed. Het eerste punt is dat er geen mensen zijn. Men moet dat goed begrijpen. Je bent een spiritueel wezen die een menselijke ervaring heeft. Beschouw jezelf niet als menselijk wezen die een spirituele ervaring wil. Ook dat is een illusie.

Welnu, deze mensen spreken over ‘het ontsnappen aan de wereld’, maar wat heeft het voor zin? Hebben ze niet begrepen dat de wereld een illusie is? En dan nog? Als het een illusie is, wat is er dan te verwerpen? Hoe kan je een illusie verwerpen? Stupiditeit! Absolute onzin! Illusie? Wat is het probleem? Deze illusie is er voor jou om je erin te verheugen. Heb je me tot nu toe niet goed begrepen? Stel je jezelf of wie dan ook eens voor, dat je probeert te ontsnappen – waar gaat hij naartoe? Zelfs als hij naar een grot toegaat, zal hij duizenden en duizenden gedachten hebben die zijn geest binnenstormen. Hij zal nooit ontsnappen.

Luister, als je naar een museum gaat, dan zie je misschien een enorm schilderij waarop, laten we zeggen, een oude vrouw staat afgebeeld, een haveloze oude dame in lompen en absoluut broodmager met nauwelijks eten op haar bord, en een mager uitziende baby die naast haar ligt, en een grote stervende hond. Misschien staan daarnaast ook nog enkele stervende stuks vee, de bomen zijn verdroogd, het land is droog en alles daar lijkt zo enorm ziekmakend. Maar als er iemand voor dat schilderij staat, zal hij zeggen: ‘Wat een meesterwerk!’ Is dat niet wat hij zegt?

WIE: Ja, ik denk het wel.

VS: En er ligt misschien ook een bloedende man met een gebroken been, en nog steeds zal die kerel zeggen, ‘Wat een meesterwerk!’ Hij zal nooit zeggen, ‘Oh! Ik heb zo’n medelijden met die dame, ik haal een pizza voor d’r en geef haar te eten. Deze man bloedt, ik zal hem naar het ziekenhuis brengen. Deze hond sterft, laat ik hem naar de dierenarts of waar dan ook naartoe brengen.’ Nee – hij zegt, ‘het is een meesterwerk!’ Evenzo, heeft God dit gehele panorama, zich voortdurend veranderende schilderij dat nooit constant is maar onophoudelijk verandert, geschilderd. Hij heeft dit meesterwerk nooit afgemaakt, maar de hele tijd zit hij in iedereen, ervan genietend en zich verheugend omdat het uitsluitend een schilderij is. Het is vanwege het feit dat je zelf in het schilderij betrokken wil raken en aanneemt dat het echt is dat het probleem is wat zo veel ellende voor alles en iedereen veroorzaakt. Begrijp je?

WIE: Jawel, ik begrijp wat u zegt ...

VS: Fijn voor je. Er is dus niets om te verwerpen en niets om te doen. Wees slechts jezelf en ontdek wie je bent. Dat is het einde van ieder probleem in het leven. Weet je, er zijn geen problemen in het leven – het enige probleem is denken. Het leven is geen probleem. Het leven is een mysterie. Het leven is een gezang. Het leven is een dans. Door dit mysterie leeft dit gezang, leeft deze dans. Geniet van de kosmische dans van Shiva! Dat is Advaita voor jou! Du moment dat je het lied wordt, du moment dat je de dans wordt, du moment dat je de vloeibaarheid in het water wordt, de hardheid in de rots wordt, de geurigheid van de bloem wordt, du moment dat je het bloeien van de bloem wordt, ben je Advaita. Begrijp je me? Maar stel dat je een mooie bloem ziet, en een plots een besef van schoonheid binnen jezelf voelt, dan zeg je, ‘Wat een prachtige bloem!’ Wat is er dan gebeurd? Kun je me dat vertellen?

WIE: Nou ja, aan de ene kant lijkt het iets prettigs. Je waardeert iets ...

VS: En dat is jouw probleem! Zodra je een woord uitspreekt, zijn de dingen gestopt en ben je in je verleden gedoken. We leiden letterlijk een dood leven dat louter uit afbeeldingen uit het verleden bestaat en het heeft niets in zich van het leven direct voor ons zoals het in al zijn glorie tot bloei komt. We missen het. We zijn altijd in het verleden. We schudden, ieder ogenblik, de hand van een dood lichaam. We denken dat we het leven leven, maar dat doen we niet. Zie je, de schoonheid in een bloem is God? God is geen persoon; God is een aanwezigheid. God is de goddelijkheid die alleen aanwezig is in dit moment NU – niet in het verleden, niet in de toekomst. Op het moment dat je je in de geest bevindt, is het niet Advaita. Maar zodra je je in het moment-tot-moment bevindt, dat is Advaita.

WIE: Sommige Advaitaleraren zeggen dat iemand die het Zelf gerealiseerd heeft, voorbij alle alledaagse verschillen is gegaan zoals goed en kwaad of juist en verkeerd, en dat een dergelijk individu in feite aan niemand verantwoording verschuldigd is. Eén van deze leraren is zelfs zover gegaan door te zeggen dat een dergelijk individu zelfs geen verantwoording aan God verschuldigd is. Wat is uw gezichtpunt wat dit betreft?

VS: Opnieuw allemaal verkeerde concepten! Men kan geen ‘leraar van Advaita’ zijn. Op het moment dat er een leraar komt, betekent het dat er een student is. Ten eerste is dat helemaal geen Advaita. Zodra hij zegt dat hij een leraar is, moet je van hem wegrennen. Begrijp je wat ik zeg?

WIE: Over de leraar, ja.

VS: En wat is het volgende punt dat je noemde? 

WIE: Dat een individu die het Zelf gerealiseerd heeft ...

VS: ‘Een individu die het Zelf gerealiseerd heeft’. Als hij het Zelf gerealiseerd heeft, kan hij dan nog een individu blijven? Totaal, volledig misplaatst! Advaita betekent: ophouden met het gebruiken van dezelfde oude woorden, niet wetende wat ze betekenen. ‘Het individu dat het Zelf gerealiseerd heeft’ – dat is verkeerd. Oké, het maakt niet uit. In het belang van het interview, prima. Welnu, wat zegt hij?

WIE: Dat ze aan niemand verantwoording verschuldigd zijn – dat ze voorbij het onderscheid zoals goed en slecht, juist en verkeerd zijn gegaan, en dat ze zelfs geen verantwoording aan God verschuldigd zijn.

VS: Exact. Er bestaat niet zoiets als ‘goed’ en ‘slecht’. Dat zijn geheel en al jouw mentale concepten. Het is alleen omdat jij denkt dat je een mens bent en dat God ergens anders is, dat je denkt dat je God verantwoording verschuldigd bent. Denk je dat God een politierechter is? Denk je dat God een gluurder is? Denk je dat God een dictator is, die erop wacht om je te bestraffen? En jij zegt, ‘God is overal’. Als God overal is, wie ben jij dan? Het is omdat je denkt dat je een mens bent die spirituele ervaringen wil, dat je in de concepten van goed en slecht, en boven en onder, en links en rechts, en binnen en buiten verstrikt raakt. Maar niets van dat alles bestaat, zelfs niet als je niet gerealiseerd bent. Als je denkt dat je verantwoording aan God verschuldigd bent, wie ben jij dan? Besta je los van God? Dat betekent dat God niet overal is. Vergeet het maar! Zeg nooit, ‘God is overal’. Zodra je zegt, ‘God is overal’, besta jij niet. Natuurlijk besta jij niet. God is overal. Je bent je ware aard vergeten, en omdat jij je ware aard bent vergeten, zeg je dat je verantwoording aan God verschuldigd bent. Maar op het moment dat je God kent, ben je er niet, dus aan wie ga je dan verantwoording afleggen?

Welnu, iemand die het Zelf gerealiseerd heeft, die de geest getranscendeerd heeft, is geen verantwoording verschuldigd. Waarom? Omdat hij God is. Hoe kan God verantwoording aan zichzelf verschuldigd zijn? Er bestaat niets dat zonde genoemd wordt, er bestaat niets dat hebzucht genoemd wordt – hoe kunnen deze dingen in een schilderij bestaan? Er gaat een man naar het museum en die zegt, ‘Dit schilderij is niet goed. Dat schilderij is heel goed’. Terwijl jij denkt dat hij het mis heeft: dit is goed, dat is verkeerd. Wat is het? Het is jouw eigen concept, jouw eigen houding, je eigen mentale kleur. Oké, fijn voor jou. Welnu, laat dat allemaal vallen en ga voorbij je geest. Dan zul je God kennen. Dan zul je weten wat ‘Zelfrealisatie’ betekent.

Weet jij wat ‘Zelfrealisatie’ betekent? Jullie hebben, What is Enlightenment? Dus, wat is verlichting? Je weet zelfs niet wat het betekent terwijl je het publiceert. Fantastisch! Geweldig! Het is alsof de blinde de blinde leidt. ‘Kom op allemaal, loop, loop, loop; kom naar de afgrond, val maar fijn de diepte in.’ Zo is het. ‘Verlicht’ betekent: realiseren dat er niet zoiets als onwetendheid bestaat. Oké? Overdenk dat eens. Dit ene woord, als je dat overdenkt, zul je stoppen met het maken van interviews. Je zult dat worden. Je zult de geest transcenderen. Weet je dat er niet zoiets bestaat dat onwetendheid genoemd wordt? Weet je wat onwetendheid is? Oké, laat maar. Ik wil niet dat je interview mislukt. Ik wil niet dat je je baan kwijtraakt.

WIE: Is het hebben van dit inzicht, dat er niet zoiets bestaat dat onwetendheid genoemd wordt, echt hetzelfde als volledige Zelfrealisatie – of houdt het meer in


VS: Zie je, het is als volgt. Je bent je ware aard vergeten, ja toch? En je hoeft alleen maar je ware aard te herinneren – dat is het enige wat er moet gebeuren. Maar de wijze waarop je dat moet doen, is niet door het de hele tijd proberen te herinneren, omdat dat opnieuw slechts een andere mentale gedachte is. Nee, je kunt je ware aard alleen kennen door alles wat je denkt dat je bent uit te sluiten, en op het moment dat je alles dat je denkt dat je bent uitsluit, of dat je alles wat anderen tegen je gezegd hebben dat je bent uitsluit, dan eindig je met wie je werkelijk bent. En op het moment dat je op het punt komt waarbij je weet wie je bent, zul je in een toestand komen waar je nooit iets zal zeggen.

WIE: Pardon?

VS: Op het moment dat je alles volledig hebt uitgesloten, kom je in een toestand waar je er nooit over zult spreken, zul je nooit zeggen dat je gerealiseerd bent, of dit, of dat of iets anders. Als je een lamp aandoet, spreekt de lamp dan over duisternis? Wanneer de zon schijnt, kent hij dan zijn eigen schittering? Wanneer de bloem bloeit, kent het dan zijn eigen geurigheid? Kan de tong zijn eigen smaak kennen? Kan een oog zichzelf zien? Kan een mes zichzelf doorboren? Kan een dief die wegrent voor de politie zichzelf in een politieagent veranderen en zichzelf vangen? Zo is het dus. Begrepen? Dat is een schitterend punt. Nu geniet ik hiervan.

WIE: Maar als je er niet over spreekt, hoe help je dan anderen om te realiseren wat u heeft gerealiseerd?

VS: Wat heb ik gerealiseerd? Ik weet het niet. Het is een ontzagwekkende grap. Oh, prachtig leven, dank u dat u me laat lachen Ik weet niet waar de mensen hier voor komen. Ik leer ze niets, geen sprake van! Ik leer ze nooit iets. Wie is er om iets aan te leren? Wat is er om te onderwijzen? Er is niets om te onderwijzen, beste kerel. Wat ga je onderwijzen over een illusie? Mijn hemel, dit is zulke suffe onzin. Ik weet niet waarom mensen op deze manier verdergaan. Ik heb gisteren een leuke fax gekregen, van zeven pagina’s lang, van een heel edele heer, die een tijdje in de buurt van dit lichaam kwam zitten. ‘Om in Vijai’s aanwezigheid te zitten is een unieke ervaring’ – dat is in ieder geval wat hij zegt. ‘Hij eist helemaal niets van zijn publiek en hierdoor is de natuurlijke respons ten opzichte van hem er één van volledige openheid, een toestand die voor veel mensen verrassend is om te ontdekken. Met Vijai in deze arena van eenheid, verdampt dualiteit en maakt plaats voor een geleidelijk één voelen. Zijn benadering tot spiritualiteit is van het soort die tot de kern van de zaak komt; ongeacht de vragen die aan hem geadresseerd zijn, zal hij de vragensteller naar deze ene, ware gelukzalige toestand terugvoeren, waar ze zich gelukkig over voelen.’ Dus zie je, het is gewoon iets dat zich voltrekt. Ik doe niets. Helemaal niets.

WIE: En wat is het dat er gebeurt?

VS: Ik weet het niet. Ze zeggen dat ze zich gelukkig voelen. Iedereen gaat naar de bioscoop om mentaal opgewonden te raken, is het niet zo? Dus waarschijnlijk komen de mensen hier om zich gelukkig te voelen. Waarom wil je gelukkig zijn? Kun je me dat vertellen? Dat is zo, omdat geluk je ware aard is. Maar de plaats waar je er naar zoekt is de verkeerde. Het is niet daarbuiten, het is in jou. Dus waarschijnlijk kijken ze in zichzelf wanneer ze hier komen. Maar ik weet niet wat er gebeurt. Ze vragen me een paar alledaagse vragen, zoals jij die vraagt, en ik zet ze op het goede spoor, dat is het enige.

WIE: Dank u. Nog één laatste vraag?

VS: Bestaat er zoiets als een laatste vraag? Als je zegt dat het de laatste is, dan zou je nooit meer een vraag in je leven moeten stellen. Oké, ga je gang!

WIE: Bestaan er handelingen waarvan we met zekerheid kunnen zeggen dat een gerealiseerd persoon ze niet zou plegen? Een gewelddadige handeling, zoals moord, of een oneerlijke handeling, of een handeling die een ander mens kwaad berokkent?

VS: Luister. Bestaat er een oneerlijke handeling? Bestaat moord werkelijk? Bestaat er werkelijk een misdaad? Denk er eens over na. Overpeins het eens, voor je zelfs ook maar een dergelijke bewering doet. Hoe zou de geest ooit degene moeten kennen die de geest heeft getranscendeerd? Hoe zou hij dit kunnen? Het is uitsluitend een verlengstuk van het begrensde naar het onbegrensde. Dus het enige wat je over hem kan zeggen is dat hij onvoorspelbaar zal zijn. Hij is onvoorspelbaar omdat hij in het nu verblijft.

WIE: Beschouwt u het dan als mogelijkheid, dat een dergelijk individu, die op deze manier onvoorspelbaar is, feitelijk een handeling zou kunnen plegen die ...

VS: Voor jou is het een handeling. Voor hem is het dat niet. Dat is waar je de fout in gaat. Er zijn geen handelingen daarbuiten, beste man. Het lijkt voor jou alleen maar zo. Je denkt dat het daar plaatsvindt. Je denkt dat hij het doet. Laten we er maar geen aandacht aan schenken. Het is gewoonweg zo dat alles gebeurt. Alles is zoals het is. Het is slechts dit schilderij, en het zal doorgaan. Je zult denken dat er daarbuiten iets gebeurt – een kwaadaardige handeling, een zondige handeling, een gewelddadige handeling, maar dat is jouw probleem. De Bhagavad Gita zegt: ‘Wat er gebeurt, gebeurt omdat dat het beste is. Wat er is gebeurd, is ook goed. Wat er zal gebeuren, is eveneens goed. Jij bent niet de doener. De Heer is de doener. Hij aanschouwt het allemaal.’ Dit is de manier van het leven. Het leven is een mysterie: leef het, interpreteer het niet. Zodra je het interpreteert, zit je ernaast. Er is slechts God die zich overal manifesteert, in hemelsnaam! Het enige wat hij doet, is dat hij geniet. Ik zal je eens wat vertellen: Wil je God laten lachen?

WIE: Tuurlijk. Ik heb het gevoel dat we dat het afgelopen uur toch al hebben gedaan.

VS: Weet je wat?”Als je Hem jouw plannen vertelt, zul je God laten lachen. Vertel hem jouw plannen, en God zal geweldig lachen.

Laat we dan maar niet denken. Laten we in het hier en nu zijn. Dat is genoeg. Dat is gewoonweg genoeg. Je bent een spiritueel wezen die een menselijke ervaring heeft. Houd er mee op, beste kerel. Stop ermee en alles zal voor jou in orde zijn. Ik zou je heel graag in een andere toestand willen zien, in je werkelijke staat, wanneer ik je volgende keer ontmoet. Dat zou fijn zijn. Er is niets wat je op een dag zult worden. Als je iets zal worden, dan zal dat het einde betekenen – de dood. Iedereen zal worden wie ze zijn. Wat is daarbij het probleem? Ik zie geen probleem.

Luister – een ding. Heb je genoten?

WIE: Ja. Heel erg.

VS: Dat is heel belangrijk. Ik zal je eens wat vertellen: Gooi het hele interview in de prullenbak! Wat is er belangrijker dan dat je geniet? Denk na over dat genieten. Treed het genieten tegemoet. Verblijf in dat genieten. Daar zul je meer aan hebben.

Terug naar artikelpagina